11.09.2019.
Nakon posete Srpskom vojničkom groblju krenuh u obilazak Soluna. Pošto sam ljubitelj drevnih, ali i svih drugih fortifikacija, sledeće mesto koje sam želeo da posetim bila je tvrđava Heptapyrgion koja se nalazi u severoistočnom delu solunskog akropolja. Do nje me je delilo nešto više od 3 kilometra koje odlučih da savladam peške, pa sledeći navigaciju u telefonu krenuh uskim solunskim ulicama, prepunim malih radnji.
Beše mi zanimljivo da se promuvam ulicama u koje većina turista obično ne zalazi. Ispred nekih radnji stajali su stolovi za kojima su sedeli prodavci i lagano ispijali kafu ili neko drugo piće.
Na jednoj od raskrsnica ugledah neku bistu, pa priđoh da vidim o kome se radi.
U pitanju beše bista Teodorisa Kolokotronisa, grčkog generala i istaknutog vođe grčkog naroda u ratu za nezavisnost.
Sledeći navigaciju nastavih dalje prema Eptapirgionu. Pažnju mi privuče ulična prodaja garderobe, jer su razni delovi odeće visili na terasama stanova u prizemlju i razapetim konopcima.
Poučen iskustvom iz Odese da prodavci na pijacama ne vole previše da se slikaju krišom napravih još par fotografija.
Izbor garderobe je bio veliki, a cene otprilike kao i na našim buvljacima.
Kako sam prolazio kroz pijacu prodaju garderobe zamenila je prodaja voća, povrća i drugih namirnica. Iskobeljah se nekako sa pijace i nastavih dalje.
Bližilo se podne. Sunce se nalazilo visoko na horizontu, a u ulicama koje vode do Eptapirgiona bila je sve veća uzbrdica, tako da sam se pošteno oznojio.
Pauze nisam pravio, jer sam hteo malo da „nabijem“ kondiciju za uspon na Kajmakčalan koji sam planirao u narednim danima.
Skrenuh iz ulice Riga Feraiou u ulicu Eptapirgiou i ubrzo prođoh pored Crkve Svetog Haralampija i Kristorfera. Radi se o novoj crkvi, sagrađenoj 1996. godine.
Pešačenje od Srpskog vojničkog groblja me je solidno izmorilo, pa osetih olakšanje kada na jednoj od raskrsnica u daljini ugledah kule Eptapirgiona.
* * *
Nakon posete Eptapirgionu nastavih dalji obilazak gornjeg grada (Ano Poli) koji nije bio tako naporan, jer se ulica kojom sam krenuo spušta naniže i ide kraj istočnih zidina akropolja.
Sam akropolj sagrađen je u ranohrišćanskom periodu (V vek). Okružen je snažnim zidinama sa zapadne, severne i istočne strane koje su ojačane kvadratnim kulama u kombinaciji sa trougaonim čime se obezbeđivala optimalna zaštita.
Stigoh do „Portara“ kapije (grč. Πορτάρα (Κύρια Πύλη)), glavne kapije koja je nekada vodila u solunski akropolj. Prođoh kroz nju i nastavih dalje šetnju prema Manastiru Vlatadon. Ulica prati gradske zidine koje odvajaju gornji grad od akropolja.
Ano Poli ili gornji grad je zaista nešto posebno. Predstavlja deo grada koji nije stradao u velikom požaru 1917. godine, pa se u njemu očuvao duh starog Soluna.
Karakterišu ga uske ulice i zbijena gradnja, zbog čega se kafa sa komšijom prekoputa može popiti bez odlaska kod njega u kuću, odnosno na terasi ili prozoru.
Od „Portara“ kapije do ulaza u Manastir Vlatadon (gr. Ιερά Μονή Βλατάδων) stigoh za nekoliko minuta.
Ktitori manastira bili su braća Dorotej i Marko Vlatis, jeromonasi, visokoobrazovani i veliki vernici, učenici svetog Grigorija Palame. Značajnu podršku za izgradnju manastira, građenog u periodu od 1351-1354. godine, pružila je carica Ana Savojska, koja se doselila u Solun posle smrti muža, Andronika III Paleologa. Tokom turske vladavine, jedan kraći period, manastir je bio pod turskom upravom i pretvoren u džamiju, ali je ubrzo vraćen hrišćanima na upotrebu.
Crkva je sagrađena od opeke i ima osmostranu kupolu u centru. Jedini je objekat manastirskog kompleksa koji se sačuvao do današnjih dana.
Treba napomenuti da su pojedini delovu crkve, poput severne kapele, južnog i zapadnog dela zida galerije, kao i manjeg dela južne galerije građeni kasnije, odnosno oko 1801. godine. Početkom dvadesetog veka, tačnije 1907. godine, dodata je otvorena galerija na južnoj strani, kao i mali propilej na zapadnoj.
U untrašnjosti crkve sačuvane su freske koje datiraju iz perioda između 1360. i 1380. godine, dok se u manastirskoj riznici čuvaju mnoge vredne ikone koje datiraju od XII do XIX veka, svete mošti i druge relikvije.
Na moju veliku žalost svi objekti manastira bili su zatvoreni, tako da sam mogao samo da se prošetam po manastirskom dvorištu.
Manastir Vlatadon još jedno je mesto sa koga se pruža lep pogled na grad i Termajski zaliv. Kada je dan vedar, može se videti i Olimp.
Vratih se nazad do gradskih zidina, odnosno „Portara“ kapije, a zatim svratih do obližnje prodavnice suvenira sa velikim izborom magneta.
U blizini „Portara“ kapije nalazi se još jedna, manja kapija, koja je vodila van gradskih zidina. Nosi naziv po vizantijskoj carici Ani Paleolog (1306–1359) koja je četrnaest godina vladala Solunom i po čijoj zamisli je kapija i nastala.
U blizini je i kula Trigonion, koja kao odličan vidikovac privlači dosta turista. Nažalost, zbog malo čudnog radnog vremena nisam mogao da uživam u pogledu koji se sa nje pruža.
Kulu Trigonion sagradili su Turci u XV veku da bi ojačali najslabije odbrambene tačke gradskih zidina.
Inače, Solun je utvrđen odmah po svom onivanju od strane makedonskog kralja Kasandra 316. godine p.n.e. Zidine koje danas mogu da se vide datiraju iz ranog vizantijskog perioda, oko 390. godine i čine ih delovi zidina iz kasnog III veka. Grad je bio opasan zidinama sa četiri strane. Njihova ukupna dužina bila je oko 8 kilometara, a prosečna visina između 10 i 12 metara. Debljina je dostizala i do 5 metara. U ravnijim delovima grada odbrambeni zid je imao isturena, trouglasta utvrđenja, dok su na padinama brda uglavnom građene pravougaone kule. U drugoj polovini XIX veka u okviru ulepšavanja grada Turci započinju rušenje delova zidina i u potpunosti uklanjaju južni zid koji se prostirao duž obale. U današnje vreme dužina sačuvanih solunskih zidina iznosi oko 4 kilometra.
Pošto je kula Trigonion bila zatvorena, morao sam da se zadovoljim samo pogledom koji se pruža sa platforme kraj njenog ulaza. Odatle se jasno vidi granica između gornjeg grada i novog Soluna, jer su krovovi skoro svih kuća u gornjem gradu pokriveni crepom.
Krećem prema Rotondi, još jednom mestu koje svi oni koje žele da detaljnije upoznaju istoriju Soluna moraju obići.
Spuštam se ulicom kraj istočnih gradskih zidina. Bacih još jednom pogleda na njih i kulu Trigonion.
Šetnja po gradu počela je da uzima svoj danak, umor je bio sve veći, pa odlučih da napravim predah. Kao najpogodnije mesto za to učinio mi se obližnji Pašin vrt (gr.Κήποι του Πασά) koji je zbog neobičnih kamenih građevina koje se u njemu nalaze obavijen velom misterije.
Ne postoje dokumentovana svedočanstva koja bi naziv vrta dovela u vezu sa nekim namesnikom ili pašom u Solunu, ali se veruje da je u pitanju Sejfulah paša za koga je nedaleko od vrta 1905. godine sagrađena vila.
S druge strane, nastanak parka se vezuje za izgradnju bolnice Hamidije 1901. godine koja nakon oslobađanja od Turaka dobija današnji naziv Agios Dimitrios. Zapravo, park je trebao da ukrasi dvorište iza bolnice.
Neobična arhitektura objekata poslužila je kao plodno tlo za nastanak gradskih legendi. Jedna od njih je da je to bilo mesto oko koga su se okupljali turski masoni, dok su se prema drugoj legendi u Pašinom vrtu završavale gradske katakombe koje su vodile izvan grada.
Objekti u vrtu pretrpeli su velika oštećenja tokom 1922-1923. godine zbog takozvane maloazijske katastrofe, odnosno etničkog čišćenja grčkog stanovništva iz Male Azije od strane Turaka, jer se kamenje iz parka koristilo kao građevinski materijal za popravku i proširenje kuća kako bi se prihvatio veliki broj izbeglica.
Iz vrta se pruža lep pogled na obližnji Hram Apostola Pavla (gr. Ιερός Ναός Αποστόλου Παύλου) koji je sagrađen 1997. godine.
Hram i obližnja istoimena crkva podsećaju da je na tom mestu 50. godine nove ere boravio Apostol Pavle. U blizini je i izvor nazvan po pomenutom svecu.
U odnosu na Pašin vrt hram se nalazi na uzvišici, pa uprkos predahu na klupi u senci visokog drveća odlučih da ga ne posećujem, već da krenem dalje nizbrdo.
Karta u telefonu pokazivala je da se u blizini nalazi još jedna srednjovekovna solunska crkva.
Potraga za njom ponovo me dovede u uske ulice gornjeg grada kroz koje automobil jedva može da prođe.
Tražio sam Crkvu Svetog Nikole Orfanosa (Sveti Nikola Siroče) (gr. Ἅγιος Νικόλαος ὁ Ὀρφανός) i ubrzo do nje stigao, ali do kapije za koju nisam znao da je na kontra strani. Pošto je opasana zidom od 2 i po metra video se samo krov crkve. Videvši da se muvam oko kapije na pogrešnoj strani u pomoć mi priteče jedan od stanara koji je izlazio iz obližnje zgrade i više rukama nego rečima objasni da je ulaz sa druge strane.
Nažalost, kapija na ulazu je bila zaključana, jer je crkva otvorena od 8:30 do 15:15 svakim danom osim utorka, a kada sam ja stigao bilo je skoro pola četiri.
Crkva je sagrađena u drugoj deceniji XIV veka. Mišljenja po pitanju ktitora su različita, ali se veruje da ju je podigao srpski kralj Milutin. Naziv crkve se dvojako tumači. Neki ga vezuju se za humanitarnu delatnost Svetog Nikole u pogledu siročadi, dok drugi smatraju da je na tom mestu prethodno bilo sirotište.
Crkva je bila trobrodna, ali se taj izgled nije sačuvao do današnjih dana. Sadašnje crkveno zdanje je jednobrodno i sa tri strane je okruženo ambulatorijumom. Centralni prostor nalazi se pod dvovodnim krovom, dok je ambulatorijum pod jednovodnim i niži je od centralnog.
Unutrašnje zidove crkve krase freske sa početka XIV veka. Primer su Solunske škole iz perioda kada je Renesansa Paleologa bila na vrhuncu. Postoje mišljenja da je isti freskopisac oslikao i Manastir Hilandar na Svetoj Gori.
Nastavih dalje šetnju uskim ulicama gornjeg grada.
Neke od kuća u njemu i nakon renoviranja zadržale su starinski izgled i podsećaju na to kakav je Solun nekada bio.
Na par minuta peške od Crkve Svetog Nikola Orfanosa u ulici Apostolou Pavlou na broju 17 nalazi se rodna kuća Mustafe Kemala Ataturka (1881-1938) – osnivača moderne turske države i njenog prvog predsednika.
U pitanju je tradicionalna građevina. Solunska opština je 1935. godine ustupila kuću turskoj državi, a kasnije je u njoj organizovan muzej posvećen velikom vođi. Kuća se nalazi odmah pored turskog konzulata, opasana je visokom ogradom i u njenoj blizini uvek se može videti prisustvo policije. Na kući se nalazi ploča na kojoj nisam siguran šta tačno piše, jer nema teksta na engleskom jeziku.
Pretpostavljam da piše da se radi o rodnoj kući Kemala Ataturka i da je ploča postavljena 10. oktobra 1933. povodom obeležavanja desetogodišnjice od stvaranja moderne turske države.
Inače, bombaški napad na turski konzulat u Solunu 1955. godine poslužio je za takozvani Istanbulski (septembarski) pogrom koji je bio usmeren protiv grčke manjine u Istanbulu. Za bombaški napad okrivljeni su Grci, ali se na kraju ispostavilo da iza njega stoji Turska.
Moje muvanje oko kuće nije prošlo neopaženo. Kada sam počeo da se udaljavam iz daljine mi se obratila neka devojka koja sedela ispred kafića preko puta kuće. Mislim da je govorila turski i rukom pokazivala na kuću u smislu da bi trebalo da je posetim verovatno misleći da sam turista iz Turske. Nakon što sam joj na engleskom rekao da sam iz Srbije, beše joj malo neprijatno, pa mi se uz osmeh izvinila, na šta sam ja takođe uz osmeh odgovorio da je sve OK.
Nastavih dalji obilazak grada i ubrzo stigoh do Rotonde (gr. Ροτόντα), jedne od najstarijih i najimpresivnijih građevina Soluna. Njena izgradnja započeta je oko 300. godine nove ere tokom vladavine rimskog cara Galerija. Postoji više pretpostavki o njenoj nameni, a prema prvoj od njih građevina je trebala da bude njegov mauzolej. Ipak, objekat nije poslužio toj svrsi, jer je car Galerije umro daleko od Soluna, po jednom izvoru u palati Feliks Romulijana (Gamzigrad), a po drugom u Serdiki.
Za vreme vladavine rimskog cara Teodosija I građevina je pretvorena u hrišćansku crkvu usled čega je pretrpela određene promene. Proširen je prostor na istočnoj strani u koji je smeštena oltar.
Na zapadnoj strani nastao je novi ulaz sa narteksom, na južnoj su smeštene dve kapele, dok je oko crkve sagrađena zatvorena kružna galerija. Njihovi ostaci pronađeni su prilikom arheoloških iskopavanja i mogu se danas videti.
Tokom turske vladavine Rotonda je korišćena kao džamija i u te svrhe kraj nje je sagrađen minaret koji je sačuvan do današnjeg dana.
Zdanje je u potpunosti ozidano od cigala, a debljina zidova dostiže 6 metara. Pokriva ga kupola prečnika 24.5 metara.
Nakon što je pretvorena u hrišćanski hram Rotonda je ukrašena mozaicima koji su jedan od najboljih primera ranohrišćanskih mozaika.
Mozaici su preživeli i period ikonoborstva, najverovatnije zahvaljujući tome što se nalaze visoko na zidovima i kupoli.
Iznad ulaznih vrata u Rotondu stoji ikona Svetog Đorđa, pošto je crkva danas poznata i kao Sveti Đorđe (Agios Georgios) po obližnjoj maloj Crkvi Svetog Đorđa.
U današnje vreme Rotonda se koristi kao izložbeni i muzejski prostor. Za vreme moje posete u toku je bila izložba „Sjaj mozaika. Originali i kopije iz Soluna i Ravene.“ na kojoj su bile izložene kopije ranohrišćanskih mozaika sa spomenika u Solunu i Raveni.
Cena ulaznice za Rotondu je 4 evra, a o radnom vremenu najbolje je informisati se na nekom od sajtova sa informacijama o turističkim ponudama Soluna.
Osim Rotonde, deo kompleksa Galerijeve palate koji se sačuvao do današnjeg dana je i Kamara, odnosno Galerijev luk (gr. αψίδα του Γαλερίου) koji se nalazi na raskrsnici ulica Egnatias i Dimitriu Gunari, stotinak metara od Rotonde.
Radi se o trijumfalnoj kapiji, podignutoj između 298-299. godine u znak Galerijeve pobede, odnosno zauzeća Ktesifona, prestonice Sasanidskog carstva. U svom prvobitnom obliku, Kamaru su činila dva paralelna zida dužine oko 37 m i širine 3,80 m na međusobnoj udaljenosti od 9 m. Na svakom zidu postojala su tri lučna otvora: jedan veliki u centru, širine 9.7 m i visine 12.5 m, i po dva manja sa strane, širine 4.85 m i visine 6.5 m. Tako su na svakom zidu formirana četiri noseća stuba, od kojih su dva u sredini bili glavni, dok su dva bočna bili sporedni. Na dva očuvana noseća stuba nalaze se mermerne ploče sa reljefima koji prikazuju scene i događaje iz Galerijevih trijumfalnih borbi i pobeda protiv Persijanaca.
Upregnuti slonovi vuku kola sa poklonima za Galerija
Kraj Galerijevog luka stariji bračni par me zamoli da ih slikam. U kratkom razgovoru saznah da su iz Njujorka. Uprkos poodmaklim godinama bili su vedrog duha na kome bi i mnogo mlađi mogli da im pozavide.
U blizini Galerijevog luka nalazi se Crkva Panagia Deksia (gr. Ιερός Ναός Παναγίας Δεξιάς). Sagrađena je 1956. godine i jedna je od najmlađih solunskih crkava.
Predstavlja spoj tradicionalne vizantijske arhitekture i novih neoklasičnih uticaja.
Nastavljam dalji obilazak grada i stižem do raskrsnice ulice Egnatia i Konstantinou Melenikou na kojoj se mogu videti ostaci istočnih gradskih zidina.
Najstarijih delovi zidina datiraju iz III veka. Duž njih su se nalazile četvorougaone kule, napravljene od cigli, škriljaca i mermera uzetog sa starijih građevina. Zidovi nisu bili dovoljno jaki, pa se u drugoj polovini IV veka radi ojačavanja unutar njih podiže još jedan zid. Krajem IV veka ili nešto kasnije zidine se dalje ojačavaju podizanjem moćnog spoljašnjeg zida sa trougaonim kulama. Takođe se grade isturene utvrde. Zidine su se održavale i bile u dobrom stanju sve do 1902. godine kada su srušene.
Pošto je jedno od mesta koje sam želeo da posetim prilikom boravka u Solunu bila Crkva Svetog Save krenuh prema ulici Kamvounion. Verujem da većina ne zna da u gradu uopšte postoji takva crkva. To nije nimalo čudno, jer crkva nema svoje zdanje, već se nalazi u stambenoj zgradi. Iznad ulaza stoji natpis: IEROS NAOS AGIO SAVVA.
Crkva predstavlja hilandarski metoh. Bila je podignuta je nakon otvaranja srpske škole u Solunu 1896. godine na mestu srednjevekovnog konaka u kome se nalazila maslinarnica. U crkvu je tokom Prvog svetskog rata, za vreme svog boravka u Solunu, redovno odlazio kralj Petar I Karađorđević.
Odlukom Sabora manastira Hilandara 1961. godine crkva i konak se ruše. Na istom mestu gradi se stambena zgrada sa osam spratova, od kojih četiri pripadaju manastiru. U prizemlju se podiže mala Crkva Svetoga Save.
Moram priznati da nisam znao da se crkva može nalaziti i u stambenoj zgradi. Vrata su, naravno, kao i kod većime solunskih crkava i u popodnevnim satima, bila zaključana, pa nisam mogao da ispunim zadatak koji sam sebi zadao.
Priča o solunskom hipodromu
U delu grada u kome se nalazi Crkva Svetog Save nekada je postojao hipodrom, koji je uz Rotondu takođe bio deo kompleksa Galerijeve palate. Koristio za trku dvokolica, ali i za narodna okupljanja. Njegova staza prostirala se najvećim delom duž današnjeg trga Ipodromiu. Bio je dužine oko 450, a širine 95 metara. Od hipodroma se do današnjeg dana praktično ništa nije sačuvalo. Njegovi ostaci nalaze se u temeljima višespratnica.
Za hipodrom se vezuje i jedan nemio događaj iz istorije Soluna, poznat kao „Masakr na hipodromu“ koji se odigrao zbog ljubavnog gej trougla. Kao i danas, i u doba antike široke narodne mase imale su svoje miljenike, poput današnjih sportista. To su bili gladijatori ili vozači dvokolica čije su trke zbog opasnosti koju su sa sobom nosile bile izuzetno popularne kod paganskog stanovništva. U Solunu je izuzetnu popularnost uživao jedan vozač dvokolica čije je ime istoriji ostalo nepoznato. Njemu je za oko zapao zgodan rob, koji je bio ljubavnik Buteriha, namesnika Soluna. Saznavši za to, Buterih ga baca u tamnicu. Narednog dana na hipodromu je trebala da se održi trka, ali kada je masa saznala da je njihov omiljeni vozač dvokolica uhapšen, pobesnela je i zahtevala od namesnika da ga pusti. Pošto je on to odbio izbili su neredi u kojima razjarena gomila ubija Buteriha, provaljuje u zatvor i oslobađa vozača dvokolice.
Čuvši za taj događaj, car Teodosije se razbesneo i naredio da se stanovništvo kazni. Nakon par dana se predomislio, pa je poslao još jednog glasnika da opozove prethodnu naredbu i spreči masakr. Ipak, već je bilo kasno. Vojska je obavestila građane da se okupe na hipodromu, pod izgovorom će se na njemu održati nova trka u kojoj će učestvovati i njihov miljenik. Kada je hipodrom bio pun, ulazi su zaključani i vojnici su krenuli u obračun sa građanima. U masakru koji je trajao tri sata pobijeno je oko 7000 stanovnika Soluna. Pošto su trkama dvokolica uglavnom prisustvovali pagani, ovaj događaj izmenio je sastav stanovništva grada, pa su hrišćani postali većina.
Milanski biskup Ambrozije, čuvši za masakr, poslao je Teodosiju pismo u kome ga je žestoko kritikovao zbog njegovog postupka. Ambrozije je svoje negodovanje dodatno iskazao kada je u Mediolanumu (današnjem Milanu) caru preprečio pristup u crkvu. Teodosije je zbog toga bio duboko potišten i tek nakon što je iskazao iskreno kajanje Ambrozije mu je oprostio.
Od mesta na kome se nalazio hipodrom stigoh do ostataka Galerijeve palate (gr. Ανάκτορο Γαλερίου) koja je bila glavni deo kompleksa koji je Galerije sagradio nakon što je 299. godine posle uspešnog pohoda protiv Persijanaca izabrao Solun kao svoju prestonicu.
Glavna palata se nalazila na prostoru između današnjeg trga Navarinou i ulice Dimitriou Gounari i obuhvatala je ne samo carske odaje i pomoćne prostorije, već i kancelarije javne uprave, svetilišta, sportske dvorane i zgrade za zabavu.
Nakon obavljenih iskopavanja i restauracije deo kompleksa je postao dostupan i posetiocima. Otvoren je svim danima od 8:30 do 16:00 osim utorkom. Meni nije bio dostupan, jer sam i za njega zakasnio. U principu, veći deo kompleksa se može videti i bez kupovine karte.
Vratih se nazad do ulice Egnatia. Na njenoj raskrsnici sa ulicom Paleon Patron Germanu, ušuškana kraj stambene višespratnice, stoji mala Crkva Preobraženja Gospodnjeg (gr. Ναός του Σωτήρος).
Izgradnja crkve započeta je oko 1350. godine o čemu svedoči novčić, pronađen u njenoj kupoli. Tokom turske vladavine nije pretvorena u džamiju najverovatnije zbog svojih malih dimenzija ili zbog činjenice da se nalazila u hrišćanskom naselju. U njenoj unutrašnjosti, u delu oko kupole, sačuvane su freske koje datiraju iz sredine i druge polovine XIV veka.
Pređoh na drugu stranu ulice Egnatia i zaputih se ulicom Leonida Iasonidou. Na njenoj raskrsnici sa ulicom Arrianou nalazi se Crkva Svetog Pantelejmona (gr. Ναός Αγίου Παντελεήμονα).
Njena izgradnja započeta je krajem XIII i početkom XIV veka. U pitanju je kompleksna građevina sa četiri kolonade, upisanim krstom, pripratom i zatvorenom galerijom na zapadnoj, južnoj i severnoj strani, dok se na istočnoj nalaze kapele. Galerija je srušena početkom XX veka, a kapele su ostale na svom prvobitnom mestu. U centru se uzdiže osmostrana kupola koja pokriva i sam centar crkve, kao i pripratu.
Crkva u početku nije bila posvećena Svetom Pantelejmonu. Preovladava mišljenje da je bila glavna crkva manastira, podignutog u čast Bogorodice. Tokom turske vladavine pretvorena je u džamiju. Spoljašnji i unutrašnji zidovi su prekrečeni, a u dvorištu su sagrađeni minaret i fontana. Sadašnji naziv dobila je nakon oslobađanja Soluna od Turaka 1912. godine.
Umor i glad počeli su da me savlađuju, pa odlučih da obilazak Soluna privedem kraju i ulicom Egnatia krenem prema hotelu.
Iako mi je snaga bila na izmaku skrenuh u ulicu Patriarchou Ioakim i ubrzo stigoh do jedne od najstarijih solunskih crkava – Crkve Svete Sofije (gr. Ναός της του Θεού Σοφίας).
Na njenom mestu je u V veku postojala ranohrišćanska bazilika koja je najverovatnije uništena tokom zemljotresa oko 620-630. godine. Današnja crkva podignuta je u VIII veku po uzoru na Crkvu Svete Sofije u Carigradu. Jedno vreme, tokom mletačke vlasti (1204-1224.) služila je kao katolička katedrala. Kao i većina solunskih crkava, tokom turske vladavine pretvorena je u džamiju. Na severozapadnom delu crkve uzdiže se kula na čijem se mestu, u vreme kada je crkva funkcionisala kao džamija, najverovatnije nalazio minaret.
Crkva svete Sofije u današnje vreme predstavlja jedan od najvažnijih spomenika paleohrišćanske i vizantijske kulture u Solunu izgrađen u vreme kada je Solun bio drugi po veličini grad u Vizantiji posle Konstantinopolja. U svetsku kulturnu baštinu UNESKA upisana je 1988. godine.
Drugi dan u Solunu bio mi je maksimalno ispunjen, ali i prilično naporan, pre svega zbog pešačenja do Eptapirgiona u najtoplijem delu dana, tako da svako kome pešačenje nije jača strana treba to da izbegne i koristi gradski prevoz.
.