05.05.2015.
U Budimpeštu sam stigao oko 9:30, odnosno sa zakašnjenjem nešto više od tri i po sata. Najpre sam na automatu za karte podigao voznu kartu za Varšavu koju sam kupio onlajn na sajtu mađarske železnice.
Da bi se karta podigla potrebno je uneti broj koji se dobija na kraju onlajn kupovine. Ukoliko ga niste zapisali/odštampali prilikom onlajn kupovine broj se nakon kupovine karte automatski šalje na adresu elektronske pošte. Broj se takođe može videti ukoliko se ulogujete na svoj nalog na sajtu mađarske železnice (kliknuti na dugme „Details“ za odgovarajuće putovanje).
Automati za karte su raspoređeni po celoj stanici, jednostavni su za upotrebu i mogu se sa mađarskog „prebaciti“ na engleski jezik.
Automati sa slike iznad nalaze se ispod nivoa stanice, odnosno iza stepeništa.
Desno od automata za karte nalaze se šalteri za kupovinu karata, a levo su ormarići za garderobu. Korišćenje garderobe je 400, 600 i 800 forinti u zavisnosti od veličine ormarića. Ormarići za garderobu se nalaza na još jednom mestu: desno od glavnog ulaza, gledano u pravcu koloseka, odnosno kada uđete na stanicu kroz glavni ulaz idete desno. Tamo postoji i automat na kome se može usitniti novac. Kod ormarića koji se nalaze iza stepeništa taj automat ne postoji.
Stanica „Keleti“ je pokrivena besplatnim bežičnim Internetom, a koliko sam mogao da primetim, najjači signal je iza stepeništa (ispod nivoa stanice) odnosno na mestu gde se nalaze automati za karte i ormarići za garderobu.
Plan mi je bio da ostavim ranac u garderobi i da zatim krenem u šetnju po Budimpešti. Naravno, najpre sam morao da zamenim evre za forinte, što sam i učinio u menjačnici na železničkoj stanici. Za 10 evra sam dobio oko 2200 forinti, dok je zvanični kurs oko 300 forinti za 1 evro, što znači da sam „kiksirao“ nekoliko stotina forinti, tako da ne bih preporučio zamenu evra u toj menjačnici.
Nakon što ostavih stvari u garderobi krenuh prema metro stanici Keleti palyaudvar. Pošto sam praktično ceo dan trebao da provedem u Budimpešti odlučio sam da kupim dnevnu kartu za gradski prevoz. Ono što me je prijatno iznenadilo je to što se na automatima za kupovinu karata može platiti kreditnom karticom, za razliku od, recimo, Berlina, u kome na automatima za karte postoji terminal za kartice, ali Visa Inspire kartica Banke Inteza ne „prolazi“.
Od metro stanice Keleti palyaudvar krenuo sam linijom M2 do stanice Astoria, a odatle peške prema Elizabetinom mostu ulicom Kossuth Lajos. Nedaleko od stanice Astoria u ulici Dohany na broju 12 nalazi se Velika sinagoga koja je druga po veličini u svetu (posle hrama Emanu-El u Njujorku), a najveća u Evropi. Sinagogu sam trebao da posetim u povratku, ali nažalost nisam stigao (posetio sam je drugom prilikom). Iza sinagoge se nalazi spomenik žrtvama holokausta, a pored je Jevrejski muzej.
Dok idem prema Elizabetinom mostu prolazim pored takozvane „Palate Klotilde“. To su dve velike stambene zgrade sagrađene 1902. godine za princezu Klotildu, snahu Josifa Austrijskog, odnosno ženu njegovog drugog sina Jozefa. Nekada su cele zgrade bile namenjene za stanovanje, dok se danas za stanovanje koriste samo gornji spratovi. U prizemlju su prodavnice, kafići i Budimpeštanska galerija. Građevine imaju elemente rokokoa.
Šetnju kroz Budimpeštu nastavljam dalje u pravcu Elizabetinog mosta.
Neposredno pre mosta, na desnoj strani nalazi se Belvárosi plébániatemplom, što bi u slobodnom prevodu značilo Parohijska crkva starog grada. Prva crkva na ovom mestu sagrađena je u 12. veku u romanskom stilu. U ranom XIV veku zamenjena je crkvom u gotskom stilu. Tokom vekova crkva je pretrpela brojne obnove tako da se od srednjevekovnih elemenata malo toga sačuvalo. Dosta je oštećena u velikom požaru 1723. godine, a prilikom rekonstrukcije su joj dodati barokni elementi. Tokom turske okupacije pretvorena je u džamiju. U crkvu nisam ulazio, a slikao sam je sa Elizabetinog mosta.
Sa mosta se pruža odličan pogled na Budimski dvorac i Gelertovo brdo na kome se nalaze Citadela, Spomenik slobodi i statua Svetog Gelerta po kome je brdo i dobilo ime.
Sveti Gelert je bio italijanski biskup koji je imao značajnu ulogu u pokrštavanju Mađara, odnosno njihovom prevođenju u hrišćanstvo. Protivnici hrišćanstva su ga uhvatili, ubacili u bure, a bure zakovali ekserima i bacili niz liticu u Dunav. Proglašen je za sveca 1083. godine. Smatra se jednim od svetaca zaštitnika Mađarske. U XVIII veku na Gelertovom brdu su postojali vinogradi, a rejon Tabán, koji se nalazi u podnožju, bio je centar vinarstva.
Prelazim most i približavam se stepeništu koje vodi prema vrhu brda, odnosno Citadeli. Iznad mesta na kome počinje stepenište nalazi se spomenik Svetom Gelertu koji je podignut 1904. godine. Statua je rad vajara Đule Jankovića i prikazuje Svetog Gelerta koji stoji uspravno, a u podignutoj desnoj ruci drži krst. Kraj njegovih nogu je figura čoveka koja simbolizuje Mađare koji primaju hrišćanstvo.
Polako se penjem uz stepenice koje vode do Citadele. Pošto je dan bio topao, preko 25 stepeni, a moja kondicija na niskom nivou, do vrha sam napravio nekoliko pauza koje sam iskoristio za fotografisanje i uživanje u pogledu na grad. Stepeništa se završavaju serpentinama koje krivudaju između drveća i drugog rastinja koje pokriva padine brda. Na nekim mestima moguće je skratiti put ako se krene strmim „divljim“ stazicama koje su napravili neki posetioci koji su imali više kondicije od mene. Ja nisam hteo da rizikujem.
Zastadoh kod jednog od vidikovaca i bacih pogled na Petefijev most.
Odluka o izgradnji Petefijevog mosta doneta je 1908. godine, ali je sticajem raznih okolnosti izgradnja počela tek 1933. i trajala do 1937. godine. U januaru 1945. godine nemačka vojska ga prilikom povlačenja ruši. Ponovo je otvoren 1952. godine i od tada nosi ime Šandora Petefija, poznatog mađarskog pesnika i učesnika Mađarske revolucije 1848/49. godine.
Uz malo napora stižem do vrha brda i Spomenika slobodi. Spomenik je podignut 1947. godine u znak sećanja na oslobođenje Budimpešte u Drugom svetskom ratu od strane Crvene armije.
Sastoji se od postolja visine 26 metara i bronzane statue žene koja u rukama drži list palme. Visina statue je 14 metara.
Spomenik je bio deo memorijalnog kompleksa „Oslobođenje“ i do 1990. godine ispred spomenika se nalazila statua sovjetskog vojnika oslobodioca, a na samom spomeniku zvezda petokraka. Statua vojnika oslobodioca prebačena je u park Memento koji predstavlja muzej pod otvorenim nebom u kome su završili svi budimpeštanski spomenici iz socijalističkog perioda. Takođe su uklonjena imena 164 crvenoarmejca, poginula u borbama za oslobođenje Budimpešte.
Pored Spomenika slobodi na vrhu Gelertovog brda nalazi se budimska Citadela. Izgradnja Citadele počela je 1850. godine po projektu austrijskog vojnog inženjera Emanuela Zita (Emmanuel Zitta) i predstavljala je odgovor Habsburgovaca na mađarsku revoluciju 1848. godine., odnosno, trebala je da obezbedi bolju kontrolu nad mađarskom prestonicom i uguši sve revolucionarne tendencije. Dužine je oko 220 metara, a visina odbrambenih zidova na pojedinim mestima dostiže 16 metara.
U Drugom svetskom ratu Citadela je bila snažno nemačko uporište. Njeno zauzimanje povereno je odredu mornaričke pešadije Crvene armije, sastavljenom isključivo od oficira. Pod okriljem noći, koristeći alpinističku tehniku, neopaženo su se popeli uz strme litice brda, iznenadili Nemce i u bliskoj borbi ih potisnuli iz Citadele. 1987. godine Citadela je uvrštena u Uneskovu listu svetske kulturne baštine.
Pogled na Budimpeštu sa Citadele
Sa brda se pruža odličan pogled na ceo grad što je bio jedan od razloga da u šetnji kroz Budimpeštu prvo posetim ovo mesto, o čijoj popularnosti svedoči i veliki broj turista koji je uvek tu prisutan. Drugi razlog je moja zaluđenost tvrđavama, bunkerima i sličnim fortifikacijskim objektima koji podsećaju na davno prošla surovija vremena.
Ono po čemu je Budimpešta poznata su svakako i njeni mostovi koji se sa Gelertovog brda vide u svoj svojoj lepoti.
Elizabetin most (most preko koga sam prešao da bih stigao do Gelertovog brda) dobio je naziv po Elizabeti od Bavarske, ženi cara Franje Josifa. Dužine je 290 metara, a građen je od 1897. do 1903. godine. Kao i svi ostali budimpeštanski mostovi srušen je od strane Nemaca prilikom povlačenje u Drugom svetskom ratu. Ponovo je otvoren 1964. godine, ali je jedini most u Budimpešti koji nakon obnove nije zadržao prvobitni izgled.
Evo još par fotografija koje sam napravio sa Gelertovog brda.
Sečenjijev lančani most
Most slobode
Budimski dvorac
Zadovoljan onim što sam video i što sve ide po planu, krećem prema novom odredištu u mojoj ekskurziji po Budimpešti – Dvorskoj četvrti. Da bih izbegao pešačenje spuštam se sa Gelertovog brda i idem u pravcu stanice Szent Gellért kako bih uhvatio autobus koji ide do stanice Clark Ádám tér. Pažnju mi privlače građevine za koje u to vreme nisam znao šta tačno predstavljaju. S obzirom da se na vrhu nalazi krst, pretpostavio sam da se radi o crkvenim objektima. Nakon pretrage po Internetu saznao sam da se radi o crkvi u pećini i objektima vezanim za nju.
Prema legendi, u srednjem veku u pećini je živeo otšelnik Ištvan koji je ljude lečio termalnom vodom čiji se izvor nalazio u blizini pećine. Taj izvor se sada koristi u termalnom kupatilu Gelert koje se nalazi prekoputa crkve. Ištvan je kasnije kanoniziran, a pećina je dobila naziv Pećina Svetog Ištvana. U XIX veku u pećini je živela siromašna porodica koja je kod ulaza u pećinu napravila kuću od gline i slame, a pećinu koristila kao unutrašnje dvorište.
Crkva u pećini osnovana je 1924. godine nakon povratka monaha pavlinskog reda sa hodočašća u Lurdu. Tokom 1925/26. godine monasi su preuredili pećinu i dali joj novi izgled, želeći da od nje naprave svetilište slično onome u Lurdu. Pritom su koristili i eksploziv.
Kasnije je pored pećine podignut i pavlinski manastir koji je sa crkvom povezan posebnim prolazom. Za vreme Drugog svetskog rata Nemci su manastir koristili kao poljsku bolnicu. Nakon Drugog svetskog rata crkva je funkcionisala sve do 1951. godine kada je na vaskrsni ponedeljak u crkvu upala tajna mađarska policija i uhapsila sve monahe. Nastojnik manastira Ferenc Vezer osuđen je na smrt, a ostali monasi na 5-10 godina zatvora. Ulaz u crkvu je zatim zazidan betonskim zidom debljine 2,25 metara. Crkva je bila zapečaćena skoro 40 godina, sve do 1989. kada je betonski zid uklonjen. Obnovljena je 1992. godine, a monaški red pavlina se vratio u pećinu.
Na putu do stanice Szent Gellért izbliza sam osmotrio Most slobode. Most je sagrađen krajem XIX veka po projektu Janoša Feketehazija (Janos Feketehazy) povodom jubileja hiljadugodišnjice mađarske države. Bajkoviti izgled mostu daju mali gotski tornjevi koji su ukrašeni statuama ptice turul koju mađarski narod poštuje od davnina. Ptica je nalik sokolu, a prema predanju smatra se glasnikom bogova. Tokom svoje istorije most je imao sledeće nazive: „Most na trgu Vamhaz“, „Carinski most“, (zbog blizine zgrade carine) i „Most Franca Jozefa“. Poslednji naziv most je dobio nakon Drugog svetskog rata. Kao i svi budimpeštanski mostovi srušen je od strane Nemaca prilikom povlačenja, ali je vrlo brzo, već 1946. godine, obnovljen i pušten u saobraćaj. Rekonstrukcija mosta se vršila prema originalnim crtežima, a korišćeni su i sačuvani fragmenti mosta koji su uz veliki napor podizani sa dunavskog dna.
U blizini stanice Szent Gellért nalazi se i čuveni hotel „Gelert“ sa termalnim kupalištem. Sagrađen je između 1916-1918. u stilu secesije. Smatra se jednim od najpoznatijih istorijskih hotela u Evropi.
Na drugoj obali Dunava, „prekoputa“ hotela „Gelert“, nalazi se zgrada Korvinovog univerziteta.
Zgrada je građena u periodu od 1871-1874. godine po projektu arhitekte Mikloša Ibla (Miklós Ybl) u stilu neorenesanse. Prvobitno je služila kao zgrada carine. Sa lukama na Dunavu spajala su je četiri tunela, a imala je i železničku vezu. Tokom Drugog svetskog rata nemačka, mađarska i sovjetska vojska je koristi kao vojnu bazu, zbog čega je pretrpela znatna oštećenja. 1948. postaje glavna zgrada Ekonomskog univerziteta. Uvrštena je u Uneskovu listu svetske baštine.
Od stanice Szent Gellért autobusom se vozim do stanice Trg Adama Klarka. Ne mogu da se setim broja autobusa, prema mom planu ekskurzije to bi trebao da bude autobus br. 86. Mada, prema gugl mapama po toj maršruti saobraća autobus br. 109. Uglavnom, do stanice Trg Adama Klarka stigao sam autobusom.
Na stanici Trg Adama Klarka najpre sam slikao Sečenjijev lančani most (Széchenyi lánchíd), nazvan po mađarskom političaru, grofu Ištvanu Sečenjiju (István Széchenyi) koji je u izgradnju mosta uložio dosta sredstava i truda. Most je svečano otvoren 1849. godine. Značajan je po tome što je to bio prvi stalni most preko Dunava koji je spajao Budim i Peštu koji se tada još nisu spojili u jedan grad. Most je projektovao engleski arhitekta Vilijam Klark, a izgradnjom na licu mesta je upravljao njegov prezimenjak, Škotlanđanin Adam Klark.
1852. godine na most su postavljene skulpture lavova, rad vajara Janoša Maršalka (János Marschalkó). Prema legendi, nakon njihovog postavljanja gradom su počele da kolaju priče da lavovi nemaju jezik, pa je njihov autor Janoš Maršalko zbog stida skočio u Dunav. Lavovi, naravno, imaju jezike, ali se oni ne vide dobro kada se gleda odozdo. Most je srušen prilikom povlačenja nemačke vojske u Drugom svetskom ratu. Dve godine pre proslave stogodišnjice mosta, 1947., građani Mađarske su počeli da sakupljaju sredstva za njegovu obnovu, pa je most dve godine kasnije ponovo otvoren.
Od Trga Adama Klarka do Budimskog dvorca se može stići na dva načina: uspinjačom ili peške. Cena karte u jednom pravcu za uspinjaču je 1100, a u oba pravca 1700 forinti (oko 3,5 i 5,4 evra). Pošto nisam hteo da dajem pare za kartu krenuo sam peške, što je ponovo značilo savlađivanje uspona.
Popeh se nekako do Budimskog dvorca odakle se pruža lep pogled na Lančani most i Peštu. Budimska tvrđava je najposećenija znamenitost Mađarske i uvek je puna turista, bez obzira na godišnje doba. U odajama kraljevskog dvorca nalaze se Mađarska nacionalna galerija i Budimpeštanski istorijski muzej. Tvrđava je sagrađena sredinom XIII veka po naredbi kralja Bele IV ubrzo nakon mongolsko-tatarske najezde da bi se grad zaštitio od sličnih pohoda. Za vernike su sagrađene crkve Svetog Nikolaja, Bogorodičina crkva i Crkva Marije Magdalene, a za kralja zamak. U XIV veku u gradu je živelo oko 8000 stanovnika pa se po srednjevekovnim merilima Budim ubrajao u veoma velike gradove. U XV veku za vreme vladavine kralja Matijaša Budim su smatrali jednim od najlepših evropskih gradova. Tome su doprinele brojne italijanske arhitekte koje su dolazile na kraljev poziv i od Budima napravile centar renesanse u Mađarskoj.
Za vreme turske vladavine Budimska tvrđava se iz kraljevske rezidencije pretvara u graničnu karaulu, a kraljevski dvorac u vojničku kasarnu. Tokom opsade od strane hrišćanske vojske 1686. godine srednjevekovni dvorac je praktično u potpunosti uništen. Uništenje sličnih razmera dvorac je pretrpeo i pred kraj Drugog svetskog rata pošto je bio jedno od poslednjih nemačkih uporišta u gradu. Nakon Drugog svetskog rata započeta je duga i naporna obnova.
Ispred Budimskog dvorca 1900. godine postavljen je spomenik čuvenom vojskovođi Eugenu Savojskom. Autor skulpture je vajar Jozef Ron. Deo novca za izgradnju spomenika je dao grad, a deo car Franc Jozef. Eugen Savojski prikazan je na konju, a kraj njegovih nogu su figure koje predstavljaju pobeđene Turke. Na reljefu koji se nalazi na postamentu spomenika prikazane su scene bitke kod Sente iz 1697. godine.
Sa Budimske tvrđave slikam zgradu koja se svojom veličinom i izgledom izdvaja od zgrada koje se nalaze na obali Dunava, a može se reći i od svih ostalih zgrada u celom gradu. Naravno, reč je o zgradi mađarskog parlamenta. Arhitektura zgrade na neobičan način kombinuje elemente neogotike, u čemu podseća na Vestminstersku palatu, i crte pariske gradske većnice Hotel de Vil. U konkursu za izbor arhitekte pobedio je poznati mađarski arhitekta Imre Štajndl (Imre Steindl). Izgradnja je počela 1885. i trajala do 1904. godine. Zgrada je trebala da bude završena do 1896. godine, kada se obeležavala hiljadugodišnjica postojanja mađarske države, ali je do tada završena samo centralna sala sa kupolom. Visina sale je 27 metara, a prečnik kupole 20 metara. Zgrada je dužine 268 m, širine 123 m, a visine 96 m. Ima 691 sobu. Prilikom izgradnje u zgradu je ugrađeno 40 kg 22-karatnog zlata. Sve ove brojke nagone me da zgradu mađarskog parlament malo kasnije izbliza osmotrim, jer za posetu nisam imao vremena.
Od Budimskog dvorca krećem prema Šandor palati. Na jednom od stubova ograde koja razdvaja Budimski dvorac i Šandor palatu nalazi se ogromna statua ptice turul koju, nažalost nisam slikao, ali se vidi na slici uspinjače. Ptica u kandžama drži mač, što se vezuje za legendu da je pomenuta ptica knezu Ferencu Rakociju, vođi ustanika u ustanku protiv Habsburgovaca, u toku bitke u kandžama donela mač koji je knez u borbi ispustio. Ista ptica se nalazi i na malim tornjevima Mosta slobode koji sam pominjao u tekstu iznad.
Šandor palata, rezidencija predsednika Mađarske, nalazi se odmah pored uspinjače. Zgrada je sagrađena u stilu neoklasicizma prema projektu arhitekte Mihala Polaka (Mihály Pollack). Tačno vreme početka izgradnje nije poznato, pretpostavlja se da je to bio period od 1803. do 1806. godine. Palata je nekoliko puta menjala svoje vlasnike da bi grof Đula Andraši 1881. godine predložio da palata postane rezidencija mađarskih premijera. U Drugom svetskom ratu zgrada je skoro u potpunosti uništena i opljačkana. 1959. godine planirano je da se u palati otvori muzej, ali ta zamisao nije ostvarena, pa je do 1978. godine zgrada korišćena kao magacin. Spoljašnji deo zgrade obnovljen je 1989. godine, dok je rekonstrukcija unutrašnjih prostorija završena tek 2002. godine. Od 2003. godine zgrada je zvanična rezidencija predsednika Mađarske.
Od dvorca Šandora, ulicom Színház utca, idem prema Ribarskom bastionu. Stižem do Dísz tér, trga na kome su se u XVIII veku održavale vojne parade, pa je tako i nazvan – Paradni. Na njemu se nalazi spomenik koji je podignut u znak sećanja na mađarske rodoljube, poginule prilikom osvajanja Budimske tvrđave tokom mađarske revolucije 1848. godine. Bitka se završila pobedom Mađara, i tom prilikom je zarobljen praktično ceo austrijski garnizon koji se nalazio u tvrđavi. Statua vojnika (Honvéd szobor) postavljena je 1893. godine i predstavlja ranjenog u glavu vojnika sa sabljom u rukama koji je podigao zastavu sa natpisom „Sloboda ili smrt“, dok iznad njega krilata Sloboda drži lovorov venac.
Šetnju nastavljam ulicom Tárnok utca koja vodi do Trga Svete Trojice (Szentháromság tér), odnosno Ribarskog bastiona.
Ono što mi još iz dalji nezapada za oči je svakako crkva Svetog Matijaša. Svojim izgledom podsetila me je na zgradu mađarskog parlamenta.
Crkvu je krajem XIII veka podigao kralj Bela IV na mestu na kome se nalazila Crkve Sv. Marije koja je sagrađena 1015. godine, a uništena u mongolskoj najezdi 1242. godine. U XV veku za vreme vladavine kralja Matijaša Hunjadija (Korvina) crkva je proširena i preuređena, pa od tada nosi naziv Crkva Sv. Matijaša.
U XVI veku opljačkana je od strane Turaka i pretvorena u džamiju. Nakon oslobođenja Mađarske od Turaka 1686. godine predata je na upravljanje Franjevcima, a zatim Jezuitima, ali postepeno doživljava svoj pad. Krajem XIX veka pod rukovodstvom arhitekte Friđeša Šuleka (Frigyes Schulek) izvršena je velika rekonstrukcija koja je za cilj imala da crkvi vrati originalni gotski izgled iz XIII veka. Raznobojni crep i tornjevi različitih veličina daju crkvi svečani izgled. U crkvi su krunisani poslednji mađarski monarsi iz dinastije Habsburgovaca, uključujući i Franca Jozefa.
Ulaz u crkvu se naplaćuje, ali pošto se u crkvi obavljaju službe moguće je ući sa drugim parohijanima, na primer, nedeljom u 10 sati, kada se obavlja misa sa orguljama. U tom slučaju slikanje unutrašnjosti crkve „otpada“.
Odmah pored Crkve Sv. Matijaša nalazi se Ribarski bastion koji predstavlja njenu arhitektonsku pozadinu. Podignut je u periodu od 1895–1902. na mestu na kome se u srednjem veku nalazila riblja pijaca i koje su u slučaju napada trebali da brane ribari. Upravo je ta činjenica poslužila da se nova građevina baš tako nazove. Rađena je prema projektu arhitekte Friđeša Šuleka u neoromanskom stilu, a kao materijal za izgradnju korišćen je beli krečnjački kamen. Bastion ima sedam kula koje simbolizuju sedam mađarskih plemena koja su se 896. godine ujedinila i osnovala mađarsku državu.
Sa bastiona se pruža odličan pogled na Dunav i Peštu. Uprkos svom nazivu Ribarski bastion se nikada nije koristio u odbrambene svrhe. Ulaz na većinu kula i balkona je besplatan, ali za one najviše je potrebno kupiti kartu (za više informacija kliknuti ovde). U podzemnoj kapeli Sv. Mihaila, koja je deo Ribarskog bastiona, moguće je pogledati kratak film o istoriji mađarske države (za više informacija kliknuti ovde). U središnjem delu Ribarskog bastiona nalazi se spomenik prvom mađarskom kralju Ištvanu I, koji se i danas smatra svecem. Spomenik je postavljen 1906. godine i predstavlja rad poznatog mađarskog vajara Alajoša Štrobla (Alajos Stróbl).
Detaljna karta Dvorske četvrti
Treba napomenuti da je Dvorska četvrt 1987. godine uvrštena u Uneskovu listu svetske baštine.
Na Trgu Sv. Trojice (Szentháromság tér) nalazi se i Stub kuge koji je podizan u evropskim gradovima (naročito gradovima Habsburške Monarhije) koji su preživeli epidemiju kuge. Stub je postavljen početkom XVIII veka, visine je 14 metara i rađen je u baroknom stilu. Na vrhu stuba se nalazi statua Svete Trojice sa velikim pozlaćenim krstom i zvezdom, a u donjem delu su skulpture svetaca kojima se tradicionalno obraćalo za spas od kuge.
U neposrednoj blizini se nalazi i Stara budimska većnica. Zgrada je sagrađena u baroknom stilu i datira iz XVIII veka. Ukrašena je statuom grčke boginje Atine koja je poklon italijanskog vajara Karla Adaminija.
Po planu, poseta Ribarskom bastionu trebala je da znači završetak moje ekskurzije po Budimu, pa sam se od Ribarskog bastiona koristeći GPS navigaciju u telefonu uputio prema metro stanici Batthyány tér da bih se metro linijom M2 vratio u Peštu.
Na putu do metro stanice Batthyány tér prošao sam kroz kapiju za koju tada nisam znao kako se zove, ali sam je ipak slikao. Radi se o Bečkoj kapiji od koje je nekada vodio put prema Beču. Kapija je sagrađena krajem XVII veka u obliku masivnog trijumfalnog luka koji se podizao u znak velikih pobeda. Prvobitna kapija je srušena 1896. godine, ali je 1936. ponovo sagrađena povodom jubileja 250 godišnjice oslobođenja od Turaka. Pored kapije se nalazi zgrada Državnog arhiva Mađarske. Neki od dokumenata koji se u njoj čuvaju potiču još iz 1526. godine. U neposrednoj blizini je i Budimska luteranska crkva (Budavári Evangélikus Templom).
Ulice koje od Dvorske četvrti vode do metro stanice Batthyány tér uglavnom idu nizbrdo tako da sam bez previše napora stigao do pomenute stanice. Pošto sam praktično ceo dan bio u pokretu, noge su me prilično bolele, ali sam nastavio dalje, jer sam do polaska voza za Varšavu imao još vremena koje sam želeo kvalitetno da iskoristim.
U neposrednoj blizini stanice Batthyány tér nalazi se Crkva Svete Ane. Radi se o katoličkoj crkvi, sagrađenoj u drugoj polovini XVIII veka. Crkva je više puta bila oštećena u požarima i poplavama, pa se sredinom HH veka prilikom izgradnje druge linije metroa razmišljalo o njenom rušenju. Ipak, doneta je odluka da se crkva sačuva i u periodu od 1970. do 1984. godine uspešno je izvršena njena rekonstrukcija. Na fasadi crkve nalaze se statue Vere, Ljubavi, Nade, Svete Ane i Device Marije. Crkva se smatra jednom od najlepših baroknih crkava u Mađarskoj.
Stanica Batthyány tér nalazi se na mestu sa koga se zgrada mađarskog parlamenta vidi u svoj svojoj veličini. Nažalost, nisam uspeo da napravim par slika sa ovog mesta pošto su u toku bili građevinski radovi pa je sve bilo zakrčeno mašinama i ograđeno zaštitnom mrežom.
Od Batthyány tér krenuo sam metro linijom M2 do stanice Kossuth Lajos tér koja se nalazi u neposrednoj blizini zgrade mađarskog parlamenta. Dan je bio sunčan i izuzetno topao pa sam pokušavao da uhvatim hladovinu gde god sam to mogao.
Skrivajući se od Sunca prošao sam pored spomenika Lajošu Košutu kod mađarskog parlamenta, a pošto nisam znao o kom spomeniku se radi slikao sam ga samo sa zadnje strane. Jednostavno, nisam video da se statua Lajoša Košuta nalazi sa druge strane.
Zaobišao sam zgradu mađarskog parlamenta i stigao do dunavskog keja. Bol u nogama je bio sve jači pa sam odlučio da ekskurziju skratim i posetim samo još jedan spomenik, kome se bez sumnje može dodeliti epitet „neobičan“. Radi se o „Cipelama na obali Dunava“ (Cipők a Duna-parton).
Šezdeset pari muške, ženske i dečije bronzane obuće podseća na jevrejske stanovnike Budimpešte koje su na obali Dunava tokom 1944. i početkom 1945. godine ubile oružane formacije partije „Strelasti krstovi“ Ferenca Salašija. Žrtve su najpre terali da se izuju, da bi ih zatim streljali i bacali u Dunav. Radi uštede municije ljude su ponekad vezivali jedne za druge, formirajući na taj način ljudski lanac, da bi zatim pucali u prvu osobu u nizu koja bi svojom težinom u talase Dunava povlačila sve ostale. Nalogodavci ovih strašnih zločina nisu ostali nekažnjeni. Vođa „Strelastih krstova“ Ferenc Salaši u aprilu 1945. beži u Austriju, ali ga Amerikanci tamo hapse i izručuju novoj mađarskoj vladi. Nakon suđenja proglašen je krivim za ratne zločine i zločine protiv čovečnosti i obešen 1946.
Spomenik je otkriven 2005. uoči jubileja 60 godina od završetka Drugog svetskog rata. Nalazi se oko 300 metara od zgrade mađarskog parlamenta u pravcu Sečenjijevog lančanog mosta.
„Cipele na obali Dunava“ bile su poslednji budimpeštanski spomenik koji sam toga dana posetio. Od dunavskog keja krenuo sam nazad prema metro stanici Kossuth Lajos tér, a odatle prema železničkoj stanici Keleti palyaudvar. Na stanici sam pokupio stvari iz garderobe, a zatim seo na klupu ispred stanice da nešto pojedem, svedem utiske o proteklom danu i pokušam da na solarnom punjaču napunim bateriju mobilnog telefona.
Budimpešta mi se učinila kao grad koji „odiše starinom“ i u sebi čuva ostatke davno prošlih vremena, objedinjujući ih u jednu skladnu celinu. Šetajući par sati budimpeštanskim ulicama stekao sam utisak da se radi o gradu koga prožima nacionalni duh koji se oseća praktično na svakom koraku i koji ga i čini tako privlačnim. Ogromna zgrada parlamenta, treća po veličini u svetu, a druga u Evropi, kao jedan od simbola državnosti, nesumnjivo govori tome u prilog. Tu je i Budimski dvorac koji podseća da ta državnost seže vekovima unazad, a mnogobrojni spomenici, koji čuvaju sećanje na ljude i događaje iz bogate mađarske istorije, još više pojačavaju taj utisak.
Dok sam posmatrao Budimpeštu sa Citadele i Budimske tvrđave podsetila me je na Beograd, ali u mnogo raskošnijem izdanju, pre svega zbog uređenosti rečne obale. Naravno, odmah mi je na pamet pao projekat „Beograd na vodi“. Zapitao sam se da li bi „abudabijevska“ kula mogla da „nikne“ negde na obali Dunava u Budimpešti i da na taj način, recimo, zaseni zgradu parlamenta ili Budimski dvorac? Siguran sam da ne bi, jer mađarski narod poštuje svoju istoriju, neguje svoje kulturno-istorijsko nasleđe i čuva svoj nacionalni identitet.
O tome da se kada je reč o „nacionalnom“ u Mađarskoj ništa ne prepušta slučaju, svedoči i činjenica da na početku migrantske krize premijer Viktor Orban donosi odluku da radi sprečavanja ulaska migranata u Mađarsku duž granice sa Srbijom podigne žičanu ogradu i na taj način poštedi svoju državu svega onoga što taj problem sa sobom nosi.
Prepun pozitivnih utisaka i zadovoljan što sam vreme do polaska voza pametno iskoristio, ukrcavam se u poluprazan voz za Varšavu. Jedini saputnik u kupeu mi je bio jedan stariji Kinez koji je sedeo do vrata. Nakon polaska voza vrlo brzo je skinuo natikače, izvukao sedište, ispružio noge, zablokirao ulaz u kupe i zaspao. Nisam zagovornik izuvanja u vozu, pogotovo ne nakon celodnevne šetnje, ali pošto su me noge prilično bolele, odlučio sam da sledim saputnikov primer. Pošto sam bio mrtav umoran, vrlo brzo sam zaspao.